Het is van essentieel belang dat het toezicht is georganiseerd door de sector zelf, weet Kloeze. "Wanneer de overheid verantwoordelijk is voor het toezicht, kan met name de groep die thema’s agendeert, zoals Milieudefensie, het moeilijk krijgen. In het VK is dat bijvoorbeeld gebeurd met Greenpeace." Het betekent wel dat de zelfregulering goed geregeld moet zijn. "Anders krijg je het WC Eend-verhaal. Daarom gaan de goede doelen in Nederland niet zelf over de normstelling en het toezicht."
Als toezichthouder willen we dat donateurs met een gerust hart kunnen geven—Harmienke Kloeze
Onmisbaar
"CBF zorgt dat donateurs vertrouwen kunnen hebben in Erkende Goede Doelen omdat we ze controleren op kwaliteitscriteria." CBF toetst het goede doel op twee hoofdvragen: heb je je huis wel in orde? En maak je waar wat je belooft? "Die vragen zijn van belang, zodat een gever weet dat het geld goed terechtkomt," aldus Kloeze.
Gevraagd naar het belang van goede doelen, antwoordt ze: "Ik denk dat ik voor ons allemaal spreek, als ik zeg dat ze onmisbaar zijn. In een boekje van Goede Doelen Nederland zegt een van de geïnterviewden: Nederland komt knarsend en piepend tot stilstand als de goede doelen er niet zouden zijn. Ik denk dat dat waar is. Goede doelen zorgen voor sociale cohesie; ze verbinden vrijwilligers en donateurs rondom een droom. Dat helpt in deze tijd van polarisatie. Het laat zien dat we eigenlijk heel erg met elkaar verbonden zijn. Dat is een mooi, positief bericht dat we veel te weinig horen."
Goede doelen zijn belangrijk voor de democratie, constateert Kloeze. "Ze zijn degene die thema’s kunnen agenderen die van maatschappelijk belang zijn, zoals nu de klimaatcrisis en in het verleden de vrouwen- en LGBTQ+-rechten."
Fiscaal aftrekbaar maken van giften stimuleert het geefgedrag door donateurs en bedrijven, stelt Kloeze. "Het is aangetoond dat het werkt. Giften versterken de betrokkenheid en medeverantwoordelijkheid. Ik vind dat de overheid daar best een stimulerende rol in mag en kan vervullen. Het zou jammer zijn als de giftenaftrek voor bedrijven verdwijnt. Als we met elkaar de regeling te ingewikkeld hebben gemaakt, moet die weer eenvoudiger, maar afschaffen vind ik tegen de visie ingaan die je als overheid zou moeten hebben over je eigen rol."
Zie hier het originele artikel in Trouw van 5 november 2024: Goede doelen zorgen voor maatschappelijke cohesie