CBF heeft een pilot uitgevoerd met toezicht op donatieplatforms. In nauwe samenwerking met een groep donatieplatforms zijn we gekomen tot een set normen die draagvlak heeft van donatieplatforms en die de belangen van gevers borgt. Bovendien hebben we in de praktijk geconstateerd dat de normenset past bij onze praktijk van toezichthouden.
Wat verstaan we onder donatieplatforms?
Donatieplatforms bieden een dienstverlening die (geld)vragers en donateurs (dus geen investeerders) bij elkaar brengen volgens de principes van crowdfunding. Crowdfunding is de financiering van een initiatief van geldvragers met relatief kleine bedragen door een grote groep geldgevers (de crowd). Er zijn grofweg vier vormen van crowdfunding te onderscheiden.
Bij twee daarvan is sprake van rendement voor de gevers, bijvoorbeeld in de vorm van rente, dividend of een koersresultaat. Deze vormen van crowdfunding (loan based en equity based crowdfunding) vallen onder het toezicht van de AFM.
De andere twee vormen van crowdfunding zijn doneren (zonder tegenprestatie voor de gever) en sponsoring of reward based-crowdfunding. Bij deze laatste vorm krijgt de gever een symbolische, meestal niet-financiële tegenprestatie, zoals een t‑shirt of een bierproeverij met de voorzitter. Aanbieders van (een van) deze twee typen crowdfunding duiden we aan met donatieplatforms. Ook crowdsourcing (net zoiets als crowdfunding, maar dan voor het werven van vrijwilligers, dienstverlening of goederen) kan passen binnen donatieplatforms, zolang er geen sprake is van rendement voor de gever. Voor donatieplatforms is nog geen specifiek toezicht geregeld.
Verkenning toezicht
Als er iets misgaat bij het geven via donatieplatforms vindt dat zijn weerklank in het vertrouwen om te geven. Daar hebben goede doelen ook last van. Daarom nodigde het CBF samen met brancheorganisatie Nederland Filantropieland begin 2020 een groep donatieplatforms uit voor een verkenning van toezicht op donatieplatforms. Het uitgangspunt daarbij was de goede ervaring met zelfregulering van goededoelenorganisaties, met een onafhankelijke partij die de normen bepaalt en een onafhankelijke toezichthouder. De groep genodigde platforms zag daar meerwaarde in en sprak bovendien de wens uit zich ook op de een of andere manier te verenigen. Onder leiding van Marc Petit, directeur van toenmalig brancheorganisatie Nederland Filantropieland (inmiddels samengegaan met Goede Doelen Nederland), schreef een werkgroep van donatieplatforms een ‘Code donatieplatforms’ met daarin uitgangspunten van common good practice.
Een succesvolle pilot
Het vervolg van de verkenning naar toezicht op donatieplatforms bestond uit een pilotaudit. Daarvoor vertaalde het CBF de Code donatieplatforms naar een principle-based normenset en vulde die hier en daar aan. Gerjob Lootens (CBF) zegt over die normenset: “Donatieplatforms hebben vaak zelf een maatschappelijke missie en dat zie je terug in de principes die zij hebben verwoord in de Code. Het zijn juist die principes waarop we als CBF toezicht willen houden. De Code was soms wat star in de uitwerking en miste hier en daar kleine elementen die er wel in thuishoren. Zo doen de donatieplatforms die meededen aan de pilot veel meer om ‘hun’ gevers te beschermen dan waar ze zichzelf credits voor geven. De lat daarvoor kan dus hoger liggen dan in de Code was verwoord.”
Inmiddels is een kleine groep donatieplatforms door het CBF geaudit op de normen. En met succes.
Nog een weg te gaan
Met de succesvolle afronding van de pilot is een mijlpaal bereikt: “We beschikken nu over een normenset die echt iets zegt over de bescherming van gevers en geefgeld en die kan rekenen op draagvlak van donatieplatforms. Bovendien is hij ook nog goed te toetsen binnen de werkwijzen van het CBF,” aldus Gerjob Lootens.
Het succes van de pilot betekent niet dat donatieplatforms zich al kunnen laten Erkennen. Formeel heeft de normenset zoals die is gebruikt in de pilotaudit nog geen status. Daarvoor is het nu eerst nodig dat de onafhankelijke Commissie Normstelling deze normenset beoordeelt volgens de door hen gehanteerde criteria. Pas wanneer een formele normenset is vastgesteld en de Raad voor de Erkenningsregeling een akkoord heeft gegeven, kunnen de donatieplatforms uit de pilot een Erkenningsbesluit van het CBF tegemoet zien.
Update 29 juni 2021
Een werkgroep van de Commissie Normstelling is er nu mee bezig. We hopen er in 2022 meer over te kunnen vertellen.