De lancering van de nieuwe Sector Standaard was de culminatie van anderhalf jaar overleg tussen de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), de Nederlandsche Bank (DNB), het Ministerie van Financiën, Human Security Collective (HSC), Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV), Samenwerkende Brancheorganisaties Filantropie, Goede Doelen Nederland, Wo=men, Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO), Fondsen in Nederland (FIN) en het CBF.
Volgens Medy van de Laan, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), krijgen ook andere sectoren binnenkort een standaard voor risico gebaseerd klantonderzoek. “Maar wij hebben verenigingen en stichtingen topprioriteit gegeven, omdat zij met vrijwilligers werken en te vaak met een te grote last te maken krijgen.”
Die last ontstond na het van kracht worden van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Uit angst dat zij als gevolg van de wet tegen boetes aan zouden lopen, begonnen de banken behoorlijke horden op te werpen voor not-for-profit organisaties. Gevolg: het werd voor not-for-profit organisaties steeds lastiger om te bankieren.
"Ze zeggen wel: Nederland is het land waar duizend bloemen bloeien. En dan word je dus in de wielen gereden, omdat je geen bankrekening kunt krijgen."—Margreet Plug, Directeur Goede Doelen Nederland
Dat beaamde ook Medy van der Laan. “Het is niet proportioneel wat we doen. Niet alleen voor de banken, maar ook voor onze klanten.”
Fulco van Deventer, Deputy Director van het Human Securities Collective: “Nederland is overijverig geweest, door de NPO-sector meteen hoog in de risk assessment te zetten. Vanuit de zelfregulering – waarin Nederland behoorlijk uniek is – zien we dat het risico op terrorismefinanciering eigenlijk minimaal is. Het zelfreguleringsmodel werkt heel goed en is een echte asset voor Nederland.”
Er werden tijdens ontwikkeling van de Sector Standaard dan ook twee ronde tafelgesprekken met zelfreguleringsorganisaties georganiseerd. “De banken hebben ons echt gedetailleerde vragen gesteld over toezicht,” zei Harmienke Kloeze, directeur van het CBF. “In die uitwisseling van gedachten is gebleken dat zelfregulering een positieve rol kan spelen in het verlagen van risico’s. Veel vragen die wij stellen aan goede doelen, stellen de banken ook. Het is goed dat we samenwerken, zodat die vragen niet twee keer gesteld worden. Dat dringt de hoeveelheid werk bij goede doelenorganisaties terug en scheelt tijd en moeite bij de banken.”
In de nieuwe Sector Standaard is de CBF-Erkenning als risico-beperkende factor opgenomen. De NVB hoopt dat de standaard ervoor zorgt dat de ontspanning terugkeert in de relatie tussen de goede doelen en de banken, en dat in gezamenlijkheid de goeden van de kwaden kunnen worden gescheiden.
Of zoals Sieb Wijsenbeek, directeur van Fondsen in Nederland (FIN), het formuleerde: “We gaan van wantrouwen naar vertrouwen.”
Uit de zaal kwam natuurlijk de vraag wanneer stichtingen en verenigingen gaan merken dat de nieuwe standaard van kracht is. Medy van der Laan: “De banken gaan zo snel mogelijk implementeren. In het tweede kwartaal van 2024 volgt dan een eerste evaluatie. Mochten er knelpunten zijn, dan zijn we permanent met elkaar in gesprek om dit op te lossen.”
"Het zelfreguleringsmodel werkt heel goed en is een asset voor Nederland."—Fulco van Deventer, Deputy Director van het Human Securities Collective
Goede Doelen Nederland blijft de komende tijd met een kritische blik naar het proces kijken, zei Margreet Plug. “Vandaag is er een feestje, maar we moeten een kritische blik houden. Heeft dit het effect dat we willen? Blijft DNB de regels stringent naleven? Gaan de banken denken dat ze de teugels dan maar weer wat moeten aanspannen? Dan moeten we ook naar de politiek kijken, want daar komen de regels wel vandaan.”
Van het demissionaire kabinet moet het wat dat betreft voorlopig niet komen, want het onderwerp is controversieel verklaard en blijft dus liggen tot de volgende regeerperiode. “Daar ben ik niet rouwig om,” zei Medy van der Laan. “Het geeft ons mooi de tijd om onze gedachten te vormen en de overprotocollisering van de wet tegen te gaan.”
Margreet Plug gaf aan dat zij graag andere betalingsproviders, van paypals tot Mollie, ook bij de gesprekken wil betrekken. Zij zijn zo mogelijk nog strenger dan de banken.
Helène Erftemeijer, Sector Coordinator AML/CFT van de NVB: “Wat telt is wat we met de Sector Standaard gaan doen. Laten we dit doorzetten. We zijn er nog niet.”